De nieuwe politiek wordt zichtbaar
Via polderen en politiek van ontwrichting naar een nieuwe politiek.
Vorige week was ik als toehoorder aanwezig bij de eerste politieke avond van de nieuw gevormde gemeente Gooise Meren. Ik was afgekomen op de aangekondigde presentatie van het actiecomité Bussum Zuid 1200 nee, 400 ja. Een actiecomité dat in korte tijd 1100 handtekeningen ophaalde.
Daar was voor mij de ‘ontwrichting’ zoals prof. De Vries in zijn artikel van 18 februari in de Volkskrant beschrijft, zichtbaar. In een gevuld zaaltje in bioscoopopstelling hielden drie heren van het actiecomité een presentatie in - zoals erna in het Bussums Nieuws stond - ‘krachtige bewoordingen; racistisch, beledigend en generaliserend’. Tijdens de avond greep de voorzitter, een raadslid, meerdere malen in. Een aantal raadsleden werd zo boos, dat ze de zaal met slaande deur demonstratief verlieten.
Na de presentatie liepen de gemoederen op de gang hoog op. De ontwrichting in de politiek waarover de Vries in zijn artikel schreef, in de praktijk...
Ik verliet de zaal met een dubbel gevoel. Enerzijds vond ik het pijnlijk om in een situatie te verkeren waarbij met veel vuur en emotie een zienswijze wordt ingebracht die niet gehoord wordten waarin afstand lijkt te groeien tussen mensen in plaats van dat ze dichter bij elkaar te komen. Anderzijds ging ik ook opgewekt naar huis omdat ik duidelijker kon zien hoe de nieuwe politiek er uit kan gaan zien.
Als je goed kijkt wordt de nieuwe politiek zichtbaar:
Knelpunt voor het actiecomité is dat hun boodschap zo emotioneel is dat het voor de gemiddelde toehoorder moeilijk is om ernaar te luisteren en contact te maken met de achterliggende vraag. Knelpunt voor veel burgerinitiatieven is dat zij liever focussen op hun eigen initiatief, omdat dat energie geeft. Knelpunt voor politici is dat ze niet goed weten wat ze aan moeten met de situatie. De huidige gewoontes en werkwijzen voldoen niet meer.
In Gooise Meren is een krachtige beweging van burgerinitiatieven op allerlei terreinen zoals: 'Elke Gooise Matras komt van pas' zich richtend op nieuwe statushouders in de gemeente; de Groentenclub waar vrijwilligers eigen groente verbouwen; de Altijd werkplaatsen een Coöperatief in oprichting dat als katalysator dient voor dezeinspirerende initiatieven.
Een essentiële vraag voor mij is hoe de brug te slaan tussen het actiecomité, burgerinitiatieven en politiek.
Ik zie de volgende elementen van de nieuwe politiek:
Erken het belang van het geluid van de minderheid en onderzoek dat. Achter een krachtig tegengeluid kan informatie schuilen zoals eenzaamheid, angst om het vertrouwde los te laten, zorg voor ontwrichting.
Maak contact met de emotie . Degene die hoog in de sociale rangorde staat (vaak de gemeente, ook qua macht) moet ruimte maken om de met emotie ingebrachte stem bespreekbaar te maken. Erkennen van en contact maken metde emotie geeft verbinding.
Maak gebruik van de positieve, bottum energie in een stad die uitgaat van burgerinitiatieven en sociale ondernemingen (civil society) en laat vandaar uit de nieuwe politiek vorm krijgen.
Luister naar de vier stemmen in de stad: burgers, ondernemers, civil society en overheid. En onderzoek de verschillende zienswijzen tussen groepen en binnen groepen. Durf die scherp naast elkaar te zetten en te verkennen. Maak de spanning creatief: niet voor een vaag compromis (=polderen) maar voor nieuwe verrassende oplossingen.
Een politiek waarbij de vier stemmen in een stad: burgers, ondernemers, civil society (zorg/welzijn, sport, vrijwilligers, cultuur, sociale netwerken/burgerinitiatieven) en gemeente echt contact maken met elkaar en op basis van contact evenwichtig ontwikkelen.
Zou het niet geweldig zijn als de volgende politieke avond in Gooise Meren, een presentatie in een kringopstelling wordt gegeven? Waarbij de focus niet op elkaar gericht is, maar op de letterlijk in het midden liggende gelaagde vragen: hoeveel asielzoekers willen we in dit dorp, wat betekenen asielzoekers voor ons dorp, hoe maken we een leefbaar dorp?
De nieuwe politiek samen vorm geven, vanuit de bottum-up beweging.
Mijns inziens belangrijk dat een ieder zichzelf de vraag stelt wat deze ontwikkeling van de nieuwe politiek vergt aan te ontwikkelen persoonlijke vaardigheden en bewustwording, b.v. omgaan met woede.
De uitdaging is mijns inziens met elkaar in gesprek te gaan over hoe de nieuwe politiek eruit kan zien. Wat de ontwikkelingen betekenen voor b.v. gemeenteraad encollegevorming en deze nieuwe politiek met elkaar stap voor stap vorm te geven.
Net als in de wereld van grote organisaties, die verrast worden door kleine start ups: de vier stemmen in de stad kunnen m.i. niet anders dan samen deze nieuwe weg verkennen.
Een hoopvol perspectief: De transitie van een overheid die gebaseerd is op controle en wantrouwen naar een overheid die werkt op basis van vertrouwen en samenwerking. De politiek als kring van de vier stemmen samenwerkend aan een leefbare gemeenschap waarin de beschikbare potentie door mensen ontwikkeld wordt!
Peter van der Vliet e.a.
Peter is één van de medeinitiatiefnemers van het Cooperatief Gooise Meren en als consultant actief op ‘hete plekken’, o.a. in de politiek.